NBP: Polski system finansowy jest stabilny

Stwierdzenie zawarte w tytule jest najważniejszym wnioskiem raportu Narodowego Banku Polskiego, opublikowanego 29 lipca br. i dedykowanego stabilności system finansowego.

Opracowanie NBP, poparte analizami Instytutu Ekonomicznego fukcjonującego w strukturze banku centralnego, za kwestię kluczową uznaje odporność sektora bankowego - z uwagi na jego wielkość i udział w finansowaniu gospodarki. Wyniki symulacji oraz testów warunków skrajnych (stress-testów), w których badana jest wrażliwość banków działających w Polsce na wystąpienie mało prawdopodobnych i skrajnie niekorzystnych warunków, potwierdzają wysoką odporność tego sektora na skutki nawet silnego spowolnienia gospodarczego i zaburzeń rynkowych.

Zdaniem NBP, do zwiększenia zdolności instytucji publicznych tworzących sieć bezpieczeństwa finansowego do wczesnej identyfikacji zagrożeń systemowych oraz przeciwdziałania tym zagrożeniom w przyszłości, jak również do dalszego umocnienia odporności polskiego systemu finansowego, przyczyniłyby się m.in.: powołanie organu nadzoru makroostrożnościowego, stworzenie efektywnego systemu przymusowej restrukturyzacji banków oraz SKOK-ów, zintensyfikowanie działań restrukturyzacyjnych w sektorze SKOK, wzmocnienie sektora bankowości spółdzielczej poprzez wdrożenie systemów ochrony instytucjonalnej (IPS) obejmujących płynność i kapitał banków, zapobieżenie nadmiernemu wzrostowi dźwigni finansowej w bankach, jak i pełniejsze uwzględnianie przez banki ryzyka wzrostu stóp procentowych przy udzielaniu kredytów długoterminowych.

NBP podkreśla ponadto, że należy unikać działań publicznych, które ograniczają odporność sektora bankowego na materializację zagrożeń lub istotnie osłabiają jego zdolność do tworzenia niezbędnych buforów kapitałowych. Należy pamiętać - podkreśla raport - że skutkiem ubocznym takich działań (związanych np. z restrukturyzacją portfela kredytów walutowych lub dodatkowymi obciążeniami fiskalnymi) może być również ograniczenie finansowania gospodarki przez ten sektor. Należy natomiast poprzez działania nadzorcze, w postaci np. wyższych wag ryzyka lub dodatkowych wymogów kapitałowych, stworzyć bodźce ekonomiczne zachęcające banki do samodzielnych działań zmierzających do redukcji portfela walutowych kredytów mieszkaniowych.

Sytuacja płynnościowa banków jest dobra, podobnie jak struktura finansowania ich działalności. Sektor jako całość charakteryzuje się niskim poziomem luki finansowania, wysokim udziałem depozytów gospodarstw domowych w pasywach i małą skalą zależności od potencjalnie mniej stabilnego finansowania rynkowego. W testach zdecydowana większość banków wykazała odporność nawet w warunkach bardzo silnego szoku płynnościowego. Należy pamiętać, że zarówno symulacje wypłacalności, jak i płynności banków przeprowadzane są przy wysoce restrykcyjnych założeniach i służą wyłącznie do oszacowania odporności na hipotetyczne szoki – takie, których wystąpienie choć możliwe, jest jednak bardzo mało prawdopodobne. Wyniki tych symulacji nie mogą być utożsamiane z prognozą sytuacji sektora bankowego.

Perspektywy stabilności finansowej zależą w dużej mierze od warunków w otoczeniu gospodarczym polskiego sektora finansowego. Ożywienie w gospodarce światowej utrwaliło się przy zastrzeżeniu różnic pomiędzy poszczególnymi krajami i regionami. Widoczne przyspieszenie wzrostu PKB w najważniejszym dla Polski obszarze, tj. strefie euro, przełożyło się na wzrost aktywności gospodarczej w Europie Środkowo-Wschodniej. Czynnikami niepewności pozostają: problemy geopolityczne, szersze konsekwencje rozwoju sytuacji w Grecji i skala ewentualnego wzrostu awersji do ryzyka na globalnych rynkach finansowych, możliwość szybszego niż oczekiwane przez rynek wycofania się największych banków centralnych z łagodnej polityki pieniężnej, co mogłoby prowadzić do ograniczenia inwestycji na rynkach wschodzących.

Czynnikiem sprzyjającym stabilności finansowej jest brak w krajowej gospodarce nierównowag o takiej skali, która mogłaby istotnie zagrozić wzrostowi gospodarczemu oraz bezpieczeństwu funkcjonowania instytucji finansowych. Jedynie na rynku nieruchomości komercyjnych wciąż zwiększa się nadwyżka podaży. NBP nie traktuje jednak tej nierównowagi jako zagrożenia dla stabilności krajowego systemu finansowego, gdyż większość projektów jest finansowana przez podmioty zagraniczne. Czynnikiem, który również może mieć pewne konsekwencje, jest utrzymanie się stóp procentowych na niskim poziomie przez dłuższy czas. Tendencje te nie stanowią jednak istotnego problemu dla stabilności polskiego systemu finansowego, na co wskazują wyniki testów warunków skrajnych.

Czynnikiem mogącym negatywnie wpłynąć na stabilność systemu finansowego, w szczególności sektora bankowego, a także na wzrost gospodarczy, może stać się natomiast realizacja pewnych projektów rozpatrywanych w trakcie kampanii wyborczej, tj. w szczególności opodatkowania aktywów sektora bankowego oraz restrukturyzacji kredytów walutowych. Biorąc pod uwagę szczególną rolę systemu finansowego w gospodarce, władze publiczne powinny każde działanie poprzedzić staranną analizą korzyści i kosztów.

„Raport o stabilności systemu finansowego” zawiera – obok wyników analiz ryzyka występującego w systemie finansowym – również rekomendacje, których realizacja przyczyniłaby się w sposób bezpośredni lub pośredni do ograniczenia ryzyka systemowego i wzmocnienia odporności polskiego systemu finansowego. Rekomendacje te dotyczą zarówno regulacji systemu finansowego i sieci bezpieczeństwa finansowego, jak i sytuacji poszczególnych segmentów tego systemu.

Zachęcamy do lektury pełnego “Raportu”:

http://www.nbp.pl/systemfinansowy/rsf072015.pdf